Ubezpieczając dom lub mieszkanie, należy przede wszystkim wybrać odpowiedni produkt. Nie każda bowiem "polisa mieszkaniowa" chroni od wszelkiego ryzyka, które najczęściej dotyczy właśnie zamieszkałych lokali czy budynków.
Może bowiem chodzić o ryzyko pożaru i innych zdarzeń losowych dotyczących tzw. murów (lokalu/budynku), które z kolei nie pokrywa odpowiedzialności cywilnej posiadacza mieszkania na wypadek zalania sąsiada z dołu. Z kolei ubezpieczenie OC nie zadziała w przypadku kradzieży rzeczy ruchomych z domu czy mieszkania.
Mimo że ubezpieczenia mieszkań są jednym z najbardziej popularnych na rynku produktów ubezpieczeniowych, to jednak klienci nie zawsze wiedzą dokładnie, na co się decydują i za co tak naprawdę płacą składkę. Nierzadko dopiero po szkodzie okazuje się, że polisa wprawdzie była zawarta, lecz dotyczyła innego typu ryzyka. Aby się uchronić od tego rodzaju niemiłych niespodzianek, należy uważnie czytać zarówno same polisy, jak i znacznie dłuższe od nich dokumenty w postaci ogólnych warunków ubezpieczenia, względnie zaopatrzyć się w kompleksowe ubezpieczenie zawierające w sobie kilka różnych produktów ubezpieczeniowych chroniących zarówno od szkód w wyposażeniu domu czy mieszkania, jego elementach stałych, jak i w zakresie OC.
Ubezpieczenie budynku
Z uwagi na wartość zabezpieczanego mienia chyba najważniejsze jest ubezpieczenie samego budynku/lokalu (tzw. murów). Przedmiotem polisy jest wówczas sam budynek bądź lokal mieszkalny - jego konstrukcja, w tym ściany, sufit, podłoga. Takie ubezpieczenie chroni zwykle od pożaru, powodzi, trzęsienia ziemi i innych podobnych zdarzeń losowych, w wyniku których może dojść do poważnego uszkodzenia czy nawet zawalenia się budynku.
Omawiane ubezpieczenie jest także o tyle istotne, że często wymagają go banki kredytujące budowę domu lub zakup mieszkania. Prawa z takiej polisy są wówczas przenoszone (cedowane) na kredytodawcę, co obok hipoteki stanowi dodatkowe zabezpieczenie spłaty kredytu.
Tego rodzaju produkty są niezbyt skomplikowane i też niedrogie w relacji do sumy ubezpieczenia. W przypadku mieszkania wartego 300.000 zł, koszt rocznej składki to wydatek rzędu 300-400 zł.
W przypadku tych ubezpieczeń najważniejsza rzecz to właściwe określenie sumy ubezpieczenia - nie powinna być ona wyższa od realnej wartości budynku/lokalu, bowiem wówczas dojdzie to tzw. nadzabezpieczenia. Skutkować to będzie zawyżoną składką bez przełożenia na późniejsze odszkodowanie, które i tak zostanie wypłacone w oparciu o wysokość poniesionej szkody. Z kolei zaniżenie - dla oszczędności na składce - sumy ubezpieczenia może przynieść w razie szkody istotne umniejszenie wypłacanego odszkodowania, proporcjonalne do różnicy występującej między sumą ubezpieczenia a wartością rynkową ubezpieczanego mienia.
Ubezpieczenie ruchomości
Sprawa komplikuje się przy wyborze polisy mającej chronić wyposażenie mieszkania, w tym znajdujące się w nim ruchomości, od ognia i innych zdarzeń losowych czy też od kradzieży z włamaniem. W tym wypadku nie warto się sugerować wyłącznie ceną (składką), ponieważ ta zależy od wielu czynników, w tym zwłaszcza sumy ubezpieczenia i zakresu udzielonej ochrony ubezpieczeniowej.
Tutaj istotny jest sposób ustalania wysokości odszkodowania. Może bowiem chodzić o jedną z dwóch metod dokonywania wycen. Pierwsza wyliczana jest według tzw. wartości rzeczywistej utraconych lub uszkodzonych przedmiotów. Druga - z reguły korzystniejsza dla ubezpieczonego - wedle tzw. wartości odtworzeniowej.
Ustalenie wysokości szkody według wartości rzeczywistej zakłada uwzględnienie aktualnego stopnia technicznego zużycia utraconego bądź uszkodzonego przedmiotu. W drugiej metodzie wysokością szkody jest koszt odtworzenia konkretnego składnika majątku, a więc nabycia nowego przedmiotu tego samego lub podobnego rodzaju.
Inna ważna kwestia w przypadku polis chroniących od kradzieży z włamaniem do domu czy mieszkania to dokładne zapoznanie się z listą obowiązków, jakie zakład ubezpieczeń nakłada na ubezpieczonych, w tym także w zakresie odpowiedniego zabezpieczenia domu przed włamywaczami (np. odpowiednie zamki, rolety antywłamaniowe, zamykanie okien i drzwi przy wychodzeniu z domu). Nierzadko poziom zabezpieczeń decyduje o przyznaniu odpowiedniej zniżki przy obliczaniu składki. Zasad z tym związanych należy bezwzględnie przestrzegać z uwagi na niebezpieczeństwo odmowy wypłaty odszkodowania.
Ubezpieczenie OC
Warto zaopatrzyć się również w ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej związanej z użytkowaniem mieszkania. Najczęściej w ramach takiego ubezpieczenia chroniona jest odpowiedzialność cywilna osoby posiadającej tytuł do lokalu (np. właściciel, najemca) oraz wszystkich domowników. Jak każde ubezpieczenie OC, chroni ono przed finansowymi skutkami wyrządzenia szkody innej osobie. W praktyce chodzi tu najczęściej o odpowiedzialność za spowodowanie zalania, a na szczęście znacznie rzadziej o pożar wskutek niewyłączonego żelazka czy wybuch gazu na skutek niezamknięcia dopływu gazu do kuchenki.
Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń jest ograniczona wysokością sumy gwarancyjnej i to ona decyduje tak naprawdę o koszcie omawianej polisy OC, a także jest najważniejszą kwestią do decyzji przez ubezpieczającego.
Formuły ubezpieczeń majątkowych:
1) na wartość rzeczywistą - jest to wartość liczona w odniesieniu do konkretnego utraconego bądź uszkodzonego przedmiotu; przy obliczaniu tej wartości należy cenę nabycia nowego przedmiotu tego samego rodzaju pomniejszyć o stopień technicznego zużycia przedmiotu utraconego bądź uszkodzonego, czyli o tzw. amortyzację;
2) na wartość odtworzeniową - wysokością szkody jest w tym wypadku koszt odtworzenia konkretnego składnika majątku, a więc nabycia nowego przedmiotu tego samego lub podobnego rodzaju.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121)
autor: Tomasz Konieczny
Gazeta Podatkowa nr 79 (1120)
